Testosteron Nedir?
Testosteron, androjen grubuna dahil olan bir hormon türüdür. Hem kadın hem de erkek vücudunda üretilir. Erkeklerde testosteron üretimi esas olarak testislerde ve böbrek üstü bezlerinde gerçekleşir. Erkekler için testosteron üretimi, cinsel fonksiyonlar açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu hormon, cinsel uyarılma, sperm üretimi, ses kalınlaşması ve penis büyümesi gibi birçok süreçte etkili rol oynar. Ayrıca testosteron, yaraların iyileşmesinde ve vücuttaki yağların yakılmasında da önemli bir yer tutar.
Kanda testosteron, serbest halde ya da proteinlere bağlı olarak bulunur. Proteinlere bağlı olan testosteronun vücuda fazla bir etkisi yoktur. Serbest testosteron ise biyolojik olarak oldukça aktiftir ve kuvvet ile cinsel arzuyu gerçekleştiren temel bileşendir. Vücutta testosteron üretimi sabah saatlerinde en yüksek düzeyde salgılanır ve gün içinde azalır.
Testosteron Fazla Salgılanırsa Ne Olur?
Erkeklerde testosteron üretimi fazla gerçekleşirse, cinselliğe düşkünlük, sinir, asabiyet ve uyumsuz davranışlar ortaya çıkabilir. Aynı zamanda fazla testosteron, kellik, kötü kolesterol, kalp ve damar rahatsızlıklarına yol açabilir. Yaşı ilerlemiş kişilerde prostat kanseri riskini artırabilir. Testosteron fazlalığı tedavi edilmezse, prostat kanseri gelişme olasılığı artabilir.
Testosteron Azlığı Neden Olur?
- Testosteron üretimi, testislerde bazı nedenlerden dolayı azalabilir. Testisleri etkileyen tüm faktörler, testosteron üretiminin azalmasına yol açabilir. Kabakulak, inmemiş testis ve testis travmaları sonucu testosteron üretiminde azalma yaşanabilir.
- Beyinde üretilen ve hormonların düzenini sağlayan hipofize bağlı olarak testosteron hormonunda azalmalar yaşanabilir.
- Testosteron üretiminin en fazla olduğu dönem ergenlik dönemidir. Bu nedenle ergenlik döneminde enerji artışı yaşanır. 30'lu yaşlar ve sonrasında testosteron üretiminde doğal olarak azalma yaşanır. Yaş ilerledikçe testosteron üretiminin azalması nedeniyle bazı yakınmalar ve problemler ortaya çıkabilir.
- Erkeklerde doğumsal olarak testosteron üretiminin azlığı, kromozom bozukluklarından ve hipofiz bezinin tam olarak çalışmamasından kaynaklanmaktadır.
- Testosteron yalnızca ileri yaşlarda azalmaz. Yoğun stres, devam eden hastalıklar da testosteron azalmasında etkili rol oynar. Bu gibi olasılıklarda kortizol salgılanmaya başlar. Yoğun stres devamlılığını korudukça ve kronik hastalıklar var oldukça testosteron üretimi en aza iner.
- Alkol, sigara, metabolizma ile alakalı hastalıklar, vücutta demir fazlalığı, karaciğer ve böbrek hastalıkları, tiroit ve şeker hastalığı da testosteron hormonunda azalmaya neden olan etkenlerdendir.
- Uyku bozuklukları yine testosteron düzeyinde azalmaya neden olur.
Testosteron Azlığında Ne Olur?
- Vücutta testosteron eksikliği, cinsel istekte azalma ve sertleşme sorununa yol açabilir.
- Testosteron azlığı, testislerde küçülme, vücutta var olan kıllarda azalma, özellikle karın bölgesinde yağlanma, kaslarda güçsüzlük, boy kısalması, uyku bozukluğu, stres, depresyon ve öz güven azalması gibi problemlere neden olabilir.
- Henüz anne karnında gelişim döneminde olan bebeğin vücudunda yeteri kadar testosteron üretimi gerçekleşmezse, cinsel organların büyümesinde problemler yaşanabilir. Bu problem ergenlik çağında ortaya çıkar ve çocuğun büyüme ve gelişmesini ağırlaştırabilir.
|
.jpg "Testosteron Testi Nasıl Yapılır")
Testosteronun serbest halde mi yoksa proteinlere bağlı olarak bulunması mı daha etkili? Bu hormonun gün içinde azalmasının sebepleri neler olabilir?
Cevap yazMerhaba Uslu,
Testosteronun etkili olabilmesi için serbest halde bulunması gerekmektedir. Vücutta toplam testosteronun büyük bir kısmı proteinlere, özellikle de seks hormon bağlayıcı globulin (SHBG) ve albümine, bağlı olarak dolaşır. Ancak, sadece serbest haldeki testosteron biyolojik olarak aktiftir ve dokular üzerinde etkili olabilir.
Testosteron seviyesi gün içinde doğal olarak dalgalanabilir. Bu dalgalanmaların sebepleri şunlar olabilir:
1. Sirkadiyen Ritm: Testosteron seviyesi genellikle sabah erken saatlerde en yüksek seviyede olur ve gün içerisinde azalır.
2. Stres: Yüksek stres seviyeleri kortizol hormonunun salınımına neden olabilir, bu da testosteron seviyelerini azaltabilir.
3. Beslenme ve Uyku: Yetersiz beslenme ve uyku, hormon seviyelerini olumsuz etkileyebilir.
4. Kronik Hastalıklar: Diyabet, obezite gibi kronik hastalıklar testosteron düzeylerini düşürebilir.
5. Fiziksel Aktivite: Aşırı yorgunluk veya yetersiz fiziksel aktivite de hormon düzeylerini etkileyebilir.
Umarım bu bilgiler faydalı olmuştur.
Sevgiler,